Ο ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ ΥΜΝΕΙ ΤΟ ΖΕΪΜΠΕΚΙΚΟ

Το να ισχυρίζομαι με όσα επιχειρήματα κι εάν παραθέσω ότι ο ζεϊμπέκικος είναι ο καλύτερος χορός παγκοσμίως, δεν λέει απολύτως τίποτα. Ωστόσο, εάν το ίδιο δηλώνει και ο αξέχαστος Έλληνας συνθέτης, Μάνος Χατζιδάκις, αναμφίβολα αλλάζουν τα... δεδομένα.
Θέλω να ευχαριστήσω τον εκλεκτό μου φίλου, Χάρη Καρβούνη, ο οποίος μου έστειλε το ακόλουθο απόσπασμα από διάλεξη του Χατζιδάκη για το ρεμπέτικο και που σας παραθέτω μαζί με το τραγούδι "Είμαι αητός χωρίς φτερά", σε μουσική του ίδιου και στίχους Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου.
Είναι αντίθετος με το γεγονός ότι ο συνθέτης συγκρίνει δύο σπουδαίους ελληνικούς χορούς και χαρακτηρίζει τον έναν καλύτερο από τον άλλο.
Ωστόσο, αξίζει να διακρίνουμε την αδυναμία που νιώθει και τα ισχυρά συναισθήματα που τρέφει για ένα από τα "καμάρια" του τόπου μας, το ζεϊμπέκικο:

..." Η ΖΩΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙΓΕΤΑΙ, Η ΙΔΙΟΣΥΓΚΡΑΣΙΑ ΑΡΡΩΣΤΑΙΝΕΙ, Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ. ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ. Κι από εδώ πηγάζει η θεματολογία του.
Επαναλαμβάνω: Ένας ανικανοποίητος μα έντονος ερωτισμός που ακριβώς η έντασή του αυτή του προσδίδει έναν πανανθρώπινο χαρακτήρα, και μια επιτακτική διάθεση φυγής από την πραγματικότητα με οποιοδήποτε τεχνικό μέσον, που η χρησιμοποίησή του δείχνει την παθητικότητα της τάξης που το μεταχειρίζεται. Το ρεμπέτικο κατορθώνει, με μια θαυμαστή ενότητα, να συνδυάζει το λόγο, την μουσική και την κίνηση. Από την σύνθεση μέχρι την εκτέλεση, με ένστικτο δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την τριπλή αυτή εκφραστική συνύπαρξη, που ορισμένες φορές, σαν φτάνει τα όρια της τελειότητος, θυμίζει μορφολογικά την αρχαία τραγωδία.
Ο ζεϊμπέκικος έχει χάσει ολότελα την αρχική ρυθμική του αγωγή κι έχει γίνει αργός, βαρύς, μακρόσυρτος και περιεκτικότερος. Χορεύεται από έναν μόνο χορευτή και επιδέχεται αφάνταστη ποικιλία αυτοσχεδιασμών με μόνο δεδομένο την αίσθηση του ρυθμού. Ο καλός χορευτής στο ζεϊμπέκικο θα ‘ναι εκείνος που θα διαθέτει τη μεγαλύτερη φαντασία και την κατάλληλη πλαστικότητα ώστε να μην αφήσει ούτε μία νότα μπουζουκιού, που να μην την αποδώσει με μια αντίστοιχη κίνηση του σώματός του. Σαν χορός είναι ο δυσκολότερος κι ο δραματικότερος σε περιεχόμενο. Ο χασάπικος βασίζεται πάνω στο ρυθμό των 4/4 κι ο τρόπος που χορεύεται – δύο χορευτές συνήθως, αλλά και τρεις και τέσσερις πολλές φορές – αναπτύσσεται σαν μια προέκταση του δημοτικού χορευτικού τρόπου, με μια κάποια ευρωπαϊκή επίδραση. Ο ζεϊμπέκικος είναι ο πιο καθαρός σύγχρονος ελληνικός χορός. Ο δε χασάπικος έχει αφομοιώσει μια καθαρή ελληνική ιδιομορφία. Πάνω σ’ αυτούς τους ρυθμούς χτίζεται το ρεμπέτικο τραγούδι, του οποίου παρατηρώντας τη μελωδική γραμμή διακρίνουμε καθαρά την επίδραση ή καλύτερα την προέκταση του βυζαντινού μέλους. Όχι μόνο εξετάζοντας τις κλίμακες που από το ένστικτο των λαϊκών μουσικών διατηρούνται αναλλοίωτες, μα ακόμη παρατηρώντας τις πτώσεις, τα διαστήματα και τον τρόπο εκτέλεσης. Όλα φανερώνουν την πηγή, που δεν είναι άλλη από την αυστηρή και απέριττη εκκλησιαστική υμνωδία.(…) Κάποτε θα κοπάσει η φασαρία γύρω τους κι αυτά θα συνεχίσουν ανενόχλητα το δρόμο τους. Ποιος ξέρει τι καινούρια ζωή μας επιφυλάσσουν τα νωχελικά κι απαισιόδοξα 9/8 για το μέλλον. Όμως εμείς, στο μεταξύ, θα ‘χουμε νιώσει πλέον για τα καλά, τη δύναμή τους. Και θα τα ακούμε, πολύ φυσικά και σωστά, να υψώνουν τη φωνή τους στον άμεσο περίγυρό μας και να ζουν για να ερμηνεύουν τον βαθύτερο εαυτό μας."